رازهای سر به مهر در نهاوند - وبلاگ کاتالوگ

به گزارش وبلاگ کاتالوگ، باستان شناسان درحالی که در جست وجوی معبد لائودیسه در شهر نهاوند بودند، آثاری بازمانده از دوران سلوکی، اشکانی و اسلامی (دوره ایلخانی) را کشف کردند.

ایسنا: روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محسن جانجان، سرپرست این هیأت باستان شناسی گفت: تا پیش از سال 1384 که اداره کل میراث فرهنگی استان همدان از مهدی رهبر برای حدس در محله دو خواهران دعوت به عمل آورد، هیچ گونه اقدامی برای شناسایی محل لائودیسه صورت نگرفته بود.

او به شروع حدس ها و کاوش ها در چهار فصل و در سال های 1384، 1390، 1391 و 1398 اشاره نمود و اضافه کرد: با توجه به ساخت وسازهای انبوه و متراکم در محله دو خواهران که در عین حال از محلات فقیرنشین نهاوند محسوب می گردد، هیأت کاوش با مسائل فراوانی از جمله انتخاب محل مناسب برای حدس روبه رو بود.

این باستان شناس به ادامه کاوش ها در فصل پنجم و ششم و نتایج شش فصل کاوش در این محوطه تاریخی اشاره نمود و گفت: آثاری از دوره سلوکی و اشکانی از جمله سرستون، پایه ستون و سفال های دوران تاریخی (سلوکی و اشکانی) در این شش فصل کاوش کشف شده است.

جانجان با بیان این که فصل ششم کاوش با تخریب دیوار حسینیه دو خواهران نهاوند شروع شد، اظهار کرد: با توجه به نتایج پنج فصل گذشته، کشف آثار تاریخی مربوط به دوره سلوکی و احتمال وجود سرنخ در محل فعلی حسینیه، کاوش در این بنا انجام شد.

وی بعلاوه گفت: کاوش در داخل صحن امام زاده دو خواهران هم ادامه یافت که نتایج حاصل از ترانشه های ایجادشده در این منطقه به کشف آثاری از دوران سلوکی، اشکانی و اسلامی (دوره ایلخانی) منجر شد.

سرپرست هیأت باستان شناسی با بیان این که جست وجوها برای کشف معبد لائودیسه همچنان ادامه دارد، ابراز امیدواری کرد که این کشف در فصول آینده کاوش محقق گردد.

لائودیسه به شهر گمشده سلوکی ها معروف است که کشف آن رازهای سر به مهر این سلسله تاریخی را فاش می نماید. اما باستان شناسان چطور متوجه حدود جغرافیایی لائودیسه در شهر نهاوند شدند؟

سال 1322 شمسی به طور اتفاقی، کتیبه ای به خط و زبان یونانی از محله دو خواهران نهاوند کشف شد که نشان می داد نهاوند در زمان سلوکی ها لائودیسه نام داشته و دارای معبدی به همین نام بوده است. شهرهایی که تاریخ نویسان و نویسندگان از زمان اسکندر مقدونی و جانشینان او در ایران و سایر متصرفات از آن ها یاد می نمایند، الکساندریا، آپامه آ، آنتیوخیا، لائودیسه آ و… نام داشته اند که جز نام آن ها، اطلاعات دیگری از این شهرها در دست نیست.

در اسناد تاریخی اشاره شده که اسکندر و جانشینان او به منظور تسلط بر ایران که دارای تمدن درخشانی بوده، اسکان یونانی های مهاجر در ایران را در دستور کار خود قرار داده بودند و بعضی از شهرهای ایران را هم به منظور پیوند دو تمدن ایران و یونان توسعه و یونانی ها را در آن اسکان دادند. با توجه به مدت کوتاه سلطنت اسکندر که دوازده سال و نیم طول کشیده و در تمام این مدت در حال قشون کشی از آسیای صغیر تا هند و مصر بود، نمی توان این فرضیه را پذیرفت که اسکندر در این مدت توانسته باشد شهرهایی به مفهوم واقعی ایجاد کند. بنابراین می توان تصور کرد که شهرهای نام برده شده در حقیقت اردوگاه های نظامی برای سپاه مقدونی بوده اند؛ شهرهایی که در این دوره ایجاد می شدند معمولا به نامِ شاهان یا همسرانشان نام گذاری می شدند. یکی از خصوصیات شهرهای یونانی وجود معبد، استادیوم، تئاتر و آگورا (محل داد و ستد و اجتماعات مردمی) بود.

از جمله شهرهای ایجادشده در غرب ایران، لائودیسه (نهاوند) است که به نام همسر آنتیوخوسِ سوم نام گذاری شده بود. گیرشمن ـ باستان شناس و نویسنده کتاب ایران از شروع تا اسلام ـ به وسیله لوئی روبر از کشف لائودیسه اطلاع پیدا کرد و به منظور فراهم آوردن مقدمات کاوش، یک روز را در نهاوند گذراند. ظاهرا گیرشمن با حضور در نهاوند، قصد ارزیابی موفقیت خود از کاوش در این محل را داشته، اما با آنالیز شرایط موجود، متوجه شد که صرف وقت در نهاوند برایش موفقیتی در بر نخواهد داشت. بنابراین به لوئی روبر نوشت: توجه شما را به این نکته جلب می کنم که ظاهرا تمام قسمت های محوطه باستانی نهاوند، به بهانه تهیه خاک و سنگ برای بناهای تازه زیر و رو شده و در عین حال شهر تازه نهاوند به سرعت روی آثار هلنیستیک را پوشانیده است.

محوطه تاریخی و منطقه دوخواهران که گمان می رود معبد لائودیسه در آن جا باشد، سال 1327 خورشیدی به شماره 374 به اسم میراث فرهنگی در لیست آثار ملی ایران ثبت می گردد، با این حال، لائودیسه هنوز برای باستان شناسان، رازی سر به مهر است.